بهیاران عضوی مهم از کادر درمان هستند که طی فرآیند درمان بیماران به پرستاران و پزشکان کمک میکنند. در ایران، افراد برای شروع به کار در این حوزه میتوانند دیپلم بهیاری بگیرند یا در دورههای جهاد دانشگاهی شرکت کنند. در ادامه جزئیات مربوط به تحصیل در این رشته را با شما به اشتراک میگذاریم و ضمن آشنایی کامل با شغل بهیاری، به این سوال که «چگونه بهیار شویم؟» پاسخ میدهیم.
آشنایی با شغل بهیاری
شغل بهیاری یا کمک پرستاری یکی از مشاغل مربوط به حوزه بهداشت و درمان است. بهیاران با اصول ابتدایی مراقبت از بیماران، سالمندان و افراد دارای معلولیت آشنا هستند و در مراکز درمانی مختلف کار میکنند. حقوق آنها نیز قابل قبول است. اما با توجه به تخصص، تحصیلات و وظایفی که بر عهده دارند، درآمدشان از سایر اعضای کادر درمان، از جمله پرستاران و پزشکان، کمتر است. در ادامه لیستی از مکانهایی که به استخدام بهیار میپردازند، آورده شده است.
- آسایشگاه و خانه سالمندان
- بیمارستان
- کلینیک درمانی
- مطب پزشکی
برای مشاهده جدیدترین آگهیهای استخدام بهیاری با مدرک دیپلم میتوانید به لینک مربوطه مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: آشنایی با فرصت های شغلی بهیاری
وظایف بهیار در بیمارستان چیست؟
بهیاران وظیفه ارائه خدمات درمانی مختلف به بیماران را برعهده دارند. آنها زیر نظر پزشکان و پرستاران کار میکنند. برای اینکه شغل بهیاری را به عنوان حرفه آینده خود انتخاب کنید، باید ابتدا با وظایف آن آشنا شده و مطمئن شوید میتوانید با پشت سر گذاشتن دورههای آموزشی، آنها را به خوبی انجام دهید. در ادامه برخی از مهمترین وظایف یک بهیار را مرور میکنیم. لازم به ذکر است که وظایف یک بهیار ممکن است با توجه به محل کار او متفاوت باشند.
- نظارت بر وضعیت سلامت بیمار: بهیاران معمولا کارهای مختلفی مانند اندازه گرفتن فشار خون و علائم حیاتی را برعهده دارند.
- ارائه خدمات درمانی ابتدایی: این وظیفه شامل کارهایی مانند تعویض پانسمان و گذاشتن سوند است.
- کمک به بیمار در انجام امور مختلف: بهیاران ممکن است در حمام کردن و نظافت، تعویض لباس و غذا دادن به بیمار کمک کنند.
- ثبت گزارشات: بهیاران باید جزئیات مربوط به وضعیت سلامت بیماران را مکتوب کنند.
- ارائه گزارشات: آنها باید تغییرات صورت گرفته در وضع بیمار را به پزشکان اطلاع دهند.
- ارتباط با بیمار و خانواده او: بهیاران باید به مشکلات بیماران توجه کرده و سعی کنند آنها را برطرف کنند. همچنین، آنها باید درباره اقدامات درمانی انجام شده برای بیمار، با خانواده او صحبت کنند.
تحصیلات مورد نیاز شغل بهیاری
برای اینکه بتوانید به عنوان بهیار یا کمک بهیار استخدام شوید، میتوانید در هنرستان سراغ رشته بهیاری بروید و یا پس از دریافت دیپلم در رشتههای دیگر، در دوره یکساله جهاد کشاورزی شرکت کنید. در هر دو روش، میتوانید بدون کنکور مدرک بهیاری خود را دریافت کنید. در ادامه جزئیات هر کدام از این روشهای دریافت مدرک بهیاری را مرور میکنیم.
هنرستان بهیاری
در برخی استانهای کشور هنرستان بهیاری وجود دارد و دانشآموزان میتوانند پس از اتمام پایه نهم، در این هنرستانها ثبتنام کنند. در طول سه سال، آنها با اصول شغل بهیاری آشنا میشوند و در نهایت دیپلم بهیاری را دریافت میکنند.
البته، تعداد هنرستانهای بهیاری در کشور بسیار کم است و تنها در برخی شهرها، از جمله زابل، قائن، برازجان، قائم شهر، نهاوند، رفسنجان، بم، تویسرکان، بندر گناوه، ایرانشهر، مرودشت و آباده، دانشآموزان میتوانند در این مدارس تحصیل کنند.
محتوای درسی هنرستانهای بهیاری توسط وزارت بهداشت و زیر نظر وزارت آموزش و پرورش تنظیم میشوند. افرادی که در این رشته تحصیل میکنند، میتوانند پس از اتمام تحصیل و دریافت مدرک دیپلم برای استخدام شدن در موقعیتهای شغلی بهیاری یا کمک بهیاری اقدام کنند.
شرط سنی تحصیل در هنرستان بهیاری، حداکثر ۱۸ سال است. بزرگسالان و افرادی که پیشتر دیپلم گرفتهاند، باید از طریق شرکت در دورههای جهاد دانشگاهی مدرک بهیاری دریافت کنند.
دوره بهیاری جهاد دانشگاهی
افرادی که در مقطع دبیرستان در رشتههای دیگر تحصیل کردهاند نیز میتوانند سراغ شغل بهیاری بروند. جهاد دانشگاهی هر ساله زیر نظر وزارت بهداشت دورههای آموزش بهیاری برگزار میکند. داوطلبان برای ثبتنام در این دوره باید شرایط زیر را داشته باشند:
- عدم اعتیاد به مواد مخدر
- اعتقاد به دین اسلام یا سایر ادیان مورد قبول قانون اساسی
- حداقل سن ۱۸ سال و حداکثر سن ۳۰ سال
- سلامت جسمانی و روانی
- عدم سوء سابقه
- مدرک دیپلم دبیرستان یا هنرستان
- معدل دیپلم بالای ۱۲
داوطلبان پس از ثبتنام در این دوره و پرداخت هزینه، باید حدود یک سال از وقت خود را صرف آن کنند. در ۲ ماه و نیم اول این دوره، داوطلبان با مفاهیم تئوری آشنا میشوند و مسائل مختلفی مانند آناتومی و فیزیولوژی، کمکهای اولیه، خواص داروها، اصطلاحات تخصصی و… را میآموزند. سپس، حدود ۹ ماه دوره عملی و کارورزی بهیاری را میگذرانند. در پایان این دوره یک ساله، آنها آماده شرکت در آزمون نهایی هستند. در صورتیکه داوطلبان در این آزمون موفق شوند، مدرک بهیاری خود را دریافت میکنند و میتوانند در مراکز بهداشتی و درمانی مشغول به کار شوند.
برای مشاهده آگهیهای استخدام فوری بهیار و کمک بهیار روی لینک کلیک کنید.
چگونه بهیار شویم؟
همانطور که پیشتر نیز اشاره کردیم، برای ورود به شغل بهیاری، ابتدا باید در هنرستان بهیاری تحصیل کنید. این مدرسهها دورههای آموزشی جامعی را ارائه میدهند که به افراد اطلاعات و مهارتهای لازم برای انجام وظایف بهیار را میآموزند. دورهها شامل دروس مربوط به مراقبت از بیماران، آشنایی با آناتومی بدن، شناخت انواع داروها و… است. همچنین، افرادی که در رشتههای دیگر درس خواندهاند، میتوانند در دورههای یک ساله جهاد کشاورزی شرکت کرده و بدون کنکور مدرک بهیاری خود را دریافت کنند.
پس از اتمام آموزشها، شما میتوانید با مدرک دیپلم بهیاری یا مدرک جهاد دانشگاهی، در مراکز درمانی مختلف نظیر کلینیکها و بیمارستانها به عنوان بهیار یا کمک بهیار مشغول به کار شوید. بسیاری از این مراکز آگهیهای مربوط به موقعیتهای شغلی مورد نیاز خود را در سایتهای استخدامی منتشر میکنند.برای کاریابی، باید رزومهای شامل اطلاعات شخصی، تحصیلی و حرفهای خود ایجاد کرده و برای این مراکز ارسال کنید. شما میتوانید با تهیه یک رزومه قوی، شانس خود برای موفقیت در فرآیند استخدام بهیار را افزایش دهید.
در رزومه خود، میتوانید به دورههای جهاد دانشگاهی یا سایر نهادهای معتبر که با موفقیت پشت سر گذاشتهاید، اشاره کنید. همچنین، اگر تجربه کار در این حوزه را دارید، باید میزان تجربه و مرکزی که در آن فعالیت میکردید را در رزومه ذکر کنید. بسیاری از کارفرمایان به دنبال بهیارهایی هستند که سابقه کار دارند و به خوبی با اصول و روش انجام وظایف مربوط به شغلشان آشنا هستند. بنابراین، داشتن سابقه کار میتواند تأثیر مثبتی در رزومه شما داشته باشد.
پس از استخدام شدن، با انجام صحیح وظایف و تلاش برای به روز نگه داشتن اطلاعاتتان درباره حوزههای مربوط به بهداشت و درمان، میتوانید به بهبود وضعیت بیماران کمک کنید. ارتباط موثر با بیماران، توجه به نیازهای آنها و تعامل مؤثر با تیم درمانی از مهارتهای اساسی برای موفقیت در حرفه بهیاری است.
فرق پرستار و بهیار چیست؟
پرستاران و بهیاران، از اعضای ارزشمند کادر درمان هستند که نقش مهمی در ارائه خدمات به بیماران ایفا میکنند. پرستاران، افرادی حرفهای هستند که مدرک کارشناسی یا بالاتر را در رشته پرستاری دریافت کردهاند. آنها مسئولیتهای متعددی از جمله نظارت بر استفاده صحیح از داروها و ثبت گزارشهای مربوط به وضعیت بیمار را بر عهده دارند.
در مقابل، بهیاران مسئولیتهای محدودتری دارند و در امور روزمره بیماران مانند بهداشت شخصی، تغذیه و… به آنها کمک میکنند. در واقع، بهیاران نقش دستیار پرستارها و پزشکان را دارند و سعی میکنند به روند درمان بیماران کمک کنند. بطور کلی، هم پرستاران و هم بهیاران از اهمیت بسیاری در ارتقاء کیفیت مراقبتهای بهداشتی و درمانی برخوردار هستند، اما دامنه مسئولیتها و وظایف آنها متفاوت است.
مهارتها و ویژگیهای فردی بهیار
همانطور که پیشتر نیز اشاره کردیم، بهیاران زیر نظر پرستاران کار میکنند و به مهارتهای مختلفی نیاز دارند. برای مثال، ممکن است نیاز باشد یک بهیار به پزشکان در انجام آزمایشها و فرآیندهای درمانی کمک کند، علائم حیاتی بیماران را ثبت کند یا امور مربوط به واکسیناسیون یا کارهای مشابه را انجام دهد. با اینکه وظایف یک بهیار ممکن است با توجه به محل کار او متفاوت باشند، برخی از مهارتها میتوانند به او در انجام بهتر وظایفش کمک کنند. در ادامه با مهارتها و ویژگیهای مورد نیاز در شغل بهیاری آشنا میشویم.
مهارتهای پایه پرستاری
بهیاران باید با اصول ابتدایی مراقبت از بیماران آشنا باشند. برای مثال، باید بتوانند پانسمان بیماران را عوض کنند یا در مراحل انجام چکآپ و پس از بروز اتفاقات اورژانسی به سایر اعضای کادر درمان کمک کنند.
بنیه قوی
بهیاران بخش زیادی از ساعات شیفت خود را سرپا هستند. آنها در شیفتهای طولانی کار میکنند و گاهی ممکن است حتی ۱۰ ساعت سر کار باشند. به همین دلیل، فردی که سراغ حرفه بهیاری میرود باید بنیه قوی و آمادگی جسمانی بالایی داشته باشد.
تصمیمگیری
بهیاران وظایف مختلفی مانند تقسیمبندی داروهای بیماران و نظارت بر علائم حیاتی آنها را بر عهده دارند. غفلت در انجام هر یک از این وظایف، ممکن است به قیمت جان بیماران تمام شود. بهیاران باید توانایی تصمیمگیری سریع در مواقع اورژانسی را داشته باشند. در صورت بروز هر گونه مشکل در وضعیت بیماران، آنها باید اقدامات مورد نیاز را به سرعت انجام داده و پرستاران و پزشکان را در جریان قرار بدهند.
توجه به جزئیات
دقت بالا یکی از مهمترین ویژگیهای بهیاران است که به آنها کمک میکند در هر شرایطی ایمنی و سلامت بیمار را تضمین کنند. بهیاران اغلب شرح درمان بیماران را مطالعه کرده و سابقه پزشکی و علائم آنها را بررسی میکنند تا مطمئن شوند اقدامات درمانی به بهترین شکل ممکن انجام میشوند.
همدلی
یکی از مهمترین مهارتها در شغل بهیاری، همدلی است. در واقع همدلی باعث میشود بهیاران با بیماران خود ارتباط برقرار کرده و اعتماد آنها را جلب کنند. بدین ترتیب، بیمار احساس میکند بهیار به نیازهای او اهمیت میدهد و به خوبی از او مراقبت خواهد کرد. بهیاران باید همواره در ارتباط با بیماران و خانوادههای آنها همدلی خود را به نمایش بگذارند تا کمی از اضطراب و حال بد آنها بکاهند.
مهارتهای ارتباطی
بسیاری از مواقع بهیاران مانند پل ارتباطی بین پزشک و بیمار عمل میکنند. مهارتهای ارتباطی قوی و گوش دادن فعال باعث میشود اطلاعات مهم به درستی منتقل شوند و سوءتفاهمی به وجود نیاید. بهیاران باید در محیط کار همواره با بیماران، خانوادههای آنها و همچنین کادر درمان در ارتباط باشند تا اطلاعات مرتبط با وضعیت سلامت یک بیمار و اقدامات درمانی انجام شده را در اختیار آنها قرار بدهند.
کار تحت فشار
بهیاران باید بتوانند در موقعیتهای اورژانسی و استرسزا آرامش خود را حفظ کنند و وظایف خود را به درستی انجام بدهند. حفظ آرامش و تمرکز در چنین شرایطی باعث کاهش ریسک میشود و احتمال بهبود بیمار را افزایش میدهد.
توانایی کار گروهی
بهیاران معمولا در کنار پرستاران، پزشکان و سایر اعضای کادر درمان فعالیت میکنند. یک بهیار موفق کسی است که بتواند به خوبی با دیگران همکاری کرده و به پروسه درمان بیماران کمک کند.
مدیریت زمان
بهیاران و پرستاران نقش مهمی در روند بهبود بیماران ایفا میکنند. آنها در طول یک شیفت به وضعیت بیماران متعددی رسیدگی کرده و وظایف مختلفی را انجام میدهند. برای اینکه تمام امور مطابق برنامه پیش بروند و اختلالی در روند کارهای بیمارستان به وجود نیاید، بهیاران باید مهارتهای مدیریت زمان خود را تقویت کنند.
آشنایی با تکنولوژی
آشنایی با تکنولوژی نقش مهمی در استخدام شما در شغل بهیاری خواهد داشت. امروزه در بیمارستانها، کلینیکها و مطبهای پزشکی، بسیاری از امور با کمک تکنولوژیهای جدید انجام میشوند. بهیاران برای اینکه وظایف خود در زمینه پیگیری وضعیت درمان بیماران، بررسی سابقه پزشکی و… را به درستی انجام بدهند، باید با جدیدترین تکنولوژیها و نرمافزارهای مرتبط با حوزه بهداشت و درمان آشنا باشند.
چگونه مهارتهای بهیاری خود را تقویت کنیم؟
به عنوان یک بهیار باید همواره در تلاش باشید که اطلاعات بیشتری درباره حوزه کاری خود کسب کنید. در این بخش نکاتی برای تقویت مهارتهای شغل بهیاری پیشنهاد میکنیم.
از یادگیری دست برندارید
فرصتهای یادگیری متفاوتی پیش روی بهیاران وجود دارد. شما میتوانید در دورههای تخصصی جهاد دانشگاهی برای نگهداری از سالمندان شرکت کنید یا دورههای آنلاین مرتبط با حوزههای دیگر را پشت سر بگذارید. شما همچنین میتوانید در کنکور تجربی شرکت کرده و سراغ رشته پرستاری بروید.
آخرین اخبار و تکنولوژیهای جدید بهداشت و درمان را رصد کنید
سعی کنید همیشه در جریان پیشرفتهای صورت گرفته در حوزه بهداشت و درمان قرار بگیرید. با افزایش اطلاعات خود در این زمینه، میتوانید خدمات بهتری به بیماران ارائه بدهید. برای اینکه در جریان این اخبار باشید، میتوانید مقالات و تحقیقات جدیدی که منتشر میشوند را مطالعه کنید.
روی مهارتهای ارتباطی خود کار کنید
با تمرین روی گوش دادن فعال، درک کردن زبان بدن افراد و نشان دادن همدلی نسبت به اطرافیان، برای تقویت مهارتهای ارتباطی خود تلاش کنید. این اقدامات باعث میشوند اعتماد بیماران و همکاران خود را به دست بیاورید.
حقوق بهیاری
بسیاری از افرادی که قصد دارند بهیاری را به عنوان حرفه آینده خود انتخاب کنند، درباره میزان درآمد آن کنجکاو هستند. عوامل مختلفی روی مبلغ دریافتی بهیاران تأثیر میگذارند. در ادامه برخی از این عوامل را مورد بررسی قرار میدهیم.
حوزه کاری
یکی از مهمترین عواملی که روی میزان حقوق بهیاری تأثیر میگذارد، حوزه کاری است که بهیاران برای فعالیت انتخاب میکنند. آنها ممکن است در بیمارستانهای دولتی و خصوصی، کلینیکها، خانههای سالمندان و… مشغول به کار شوند و میزان حقوقشان بر اساس این مسئله متغیر باشد.
موقعیت جغرافیایی
شهر و استان محل اشتغال بهیار میتوانند تأثیر قابل توجهی بر میزان درآمد او داشته باشند. میزان تقاضا نسبت به شغل بهیاری در هر منطقهای متفاوت است. در شهرهایی که نیاز بیشتری نسبت به این شغل وجود دارد، کارفرمایان حقوق بالاتری برای بهیاران در نظر میگیرند.
دورههای تکمیلی
پشت سر گذاشتن دورههای تکمیلی مختلف میتواند روی درآمد بهیاران تأثیر بگذارد. همانطور که پیشتر اشاره کردیم، به روز نگه داشتن اطلاعات تخصصی یکی از رازهای موفقیت بهیاران است. آن دسته از بهیاران که میخواهند در حرفه خود پیشرفت کنند و درآمد بیشتری داشته باشند، میتوانند در دورههای مختلف مرتبط با شغل خود، مانند دوره مراقبت از سالمندان که توسط جهاد دانشگاهی برگزار میشود، شرکت کنند.
مزایا و معایب شغل بهیاری
افرادی که میخواهند بهیاری را به عنوان شغل آینده خود انتخاب کنند، باید به خوبی با مزایا و معایب آن آشنا باشند. بسیاری از افراد هنگام انتخاب شغل یا رشته تحصیلی خود، صرفا میزان درآمد آن را در نظر میگیرند و به ویژگیهای مثبت و منفی آن فکر نمیکنند. آگاهی از مزایای هر شغلی باعث میشود افراد انگیزه بیشتری برای دستیابی به آن داشته باشند و داشتن اطلاعات کافی درباره معایب آن نیز، از دلسرد شدن افراد پس از آغاز کار جلوگیری میکند. در ادامه با برخی از مهمترین مزایا و معایب که میتوانند روی رضایت شغلی افراد تأثیر بگذارند، آشنا میشویم.
مزایا
- ورود سریع به بازار کار: افراد میتوانند پس از گذراندن دوره یکساله جهاد دانشگاهی، جذب بازار کار شوند. در مقایسه با افرادی که سراغ مشاغل دیگری مانند پرستاری میروند، بهیاران خیلی سریعتر مشغول به کار میشوند. بنابراین، بهیاری شغلی مناسب برای افرادی است که میخواهند هرچه زودتر کار کردن را آغاز کنند.
- تقاضای بالا: با افزایش آگاهی عمومی نسبت به اهمیت بهداشت و درمان، پیشرفت تکنولوژیهای این حوزه و افزایش بودجه بخشهای درمانی، شغل بهیاری روز به روز اهمیت بیشتری پیدا میکند. بسیاری از بیمارستانها، کلینیکها و سایر مراکز درمانی به بهیاران نیاز دارند و بطور کلی، تقاضای بالایی نسبت به این شغل وجود دارد.
- مسیر سادهتر: ورود به اغلب رشتههای مربوط به حوزه بهداشت و درمان، کار چندان سادهای نیست و شرکت در کنکور برای ورود به تمام این رشتهها اجباری است. افرادی که به مشاغل این حوزه علاقهمند هستند، میتوانند بدون شرکت در کنکور، صرفا با شرکت در دورههای مربوطه و موفقیت در آزمون بهیاری، مدرک خود را دریافت کرده و مشغول به کار شوند.
معایب
- فرصتهای کم برای کسب تخصص: بهیاران فرصتهای چندان زیادی برای کسب تخصص و افزایش درآمد خود ندارند. پرستاران میتوانند در حوزههای متفاوت مانند اورژانس و مراقبتهای ویژه، تخصص کسب کنند. به همین دلیل، آنها میتوانند حوزههای تخصصی مورد علاقه خود را دنبال کرده، درآمد بیشتری دریافت کرده و ساعات کاری انعطافپذیرتری داشته باشند. اما فرصتهای پیشرفت شغلی و کسب تخصص برای بهیاران بسیار محدود است.
- مسئولیتهای محدود: با توجه به اینکه بهیاران مدت کوتاهتری را مشغول تحصیل هستند، دانش تخصصی کمتری نسبت به رشتههای پیراپزشکی دارند. به همین دلیل، دامنه اختیارات و مسئولیتهای آنها نیز محدودتر است. انجام کارهایی مانند نظارت بر علائم حیاتی بیماران و کمک به آنها برای انجام کارهای شخصی اهمیت زیادی در پروسه درمان دارد. با این حال، شغل بهیاری برای افرادی که ترجیح میدهند نقش مهمتری در فرآیند درمان بیماران داشته باشند، مناسب نیست.
جمعبندی
در این مقاله به سوال «چگونه بهیار شویم؟» پاسخ دادیم و مهارتها و تحصیلات مورد نیاز این شغل را مورد بررسی قرار دادیم. بهیاری یکی از مشاغل پرطرفدار برای افرادی است که قصد دارند بدون کنکور و با مدرک دیپلم مشغول به کار شوند. بهیاران پس از دریافت مدرک میتوانند در بیمارستانها یا کلینیکها استخدام شوند. افرادی که سراغ این حرفه میروند باید بنیه قوی، روابط عمومی خوب و توانایی کار گروهی و همدلی با دیگران را داشته باشند. از آنجایی که فعالیت به عنوان عضوی از کادر درمان میتواند بسیار دشوار باشد، افرادی که به دلیل علاقهی شخصی سراغ شغل بهیاری میروند، شانس بیشتری برای موفقیت در این عرصه دارند.
منابع: