شغل بهداشت مواد غذایی، یکی از مشاغل مهم و پرتقاضا در زمینه سلامت و کنترل کیفی مواد غذایی به منظور حفظ سلامت عمومی جامعه است. شما در این شغل می‌توانید بر فرآیند‌های تولید، بسته‌بندی و توزیع مواد غذایی با هدف اطمینان از ایمنی و کیفیت محصولات نظارت داشته باشید.
این صنعت از نظر بهداشت عمومی، اقتصادی و اجتماعی اهمیت زیادی دارد؛ زیرا نقشی اساسی در زمینه تأمین تغذیه سالم و پایدار ایفا می‌کند. از این رو، توسعه فناوری‌ها و روش‌های نوین در این صنعت اهمیت زیادی دارد تا سلامت، کیفیت و ماندگاری مواد غذایی را بهبود بخشد. اگر علاقه‌مند به ورود به شغل بهداشت مواد غذایی هستید، در ادامه با ما همراه باشید.
معرفی رشته بهداشت مواد غذایی
پیش از بررسی شرایط بازار کار شغل بهداشت مواد غذایی، باید با پیش‌نیاز‌های تحصیلی ورود به این حرفه آشنا شوید.
رشته بهداشت مواد غذایی، از زیرشاخه‌های گروه تجربی در کنکور سراسری بوده و در زیر گروه 1 قرار دارد. دانشجویان این رشته در دانشگاه، به مطالعه درباره بهداشت و ایمنی مواد غذایی می‌پردازند.
بازار کار و آینده شغل بهداشت مواد غذایی امیدوارکننده بوده و فرصت‌های شغلی متعددی برای فارغ‌التحصیلان این حوزه وجود دارد. درآمد شما در این شغل نیز با توجه محل اشتغال، میزان سابقه کار، مدرک تحصیلی و دیگر عوامل می‌تواند متفاوت باشد. رشته بهداشت مواد غذایی در خارج از کشور نیز یکی از رشته‌های پرتقاضا بوده و وضعیت بازار کار و استخدام کارشناس بهداشت مواد غذایی مناسب است.
اخیراً به توسعه صادرات و افزایش تولید غیر نفتی برای نجات از اقتصاد تک محصولی توجه بیشتری شده است. به همین خاطر، افزایش تولید فرآورده‌های غذایی دریایی و دامی به منظور حضور در تجارت جهانی و تأمین نیاز‌های داخلی مورد توجه قرار گرفته و شما می‌توانید با کسب دانش و سابقه کار وارد شغل بهداشت مواد غذایی شوید.
امکان ورود به رشته بهداشت مواد غذایی بدون کنکور یا با شرکت در کنکور سراسری یا کنکور دانشگاه آزاد وجود دارد.
گرایش های رشته بهداشت مواد غذایی
گرایش‌های کارشناسی ارشد بهداشت مواد غذایی:
- میکروب‌شناسی مواد غذایی
- علوم و صنایع غذایی
- علوم تغذیه
- بیوشیمی بالینی
- علوم بهداشتی در تغذیه
گرایش‌های دکتری بهداشت مواد غذایی:
- تغذیه
- بهداشت آبزیان
- زیست‌شناسی
- صنایع غذایی
- میکروبیولوژی
- شیمی
- بهداشت مواد
مزایا و اهمیت شغل بهداشت مواد غذایی
در گذشته، انواع بیماری‌های میکروبی ناشی از مواد غذایی در کشور‌های جهان سوم و حتی در کشور‌های پیشرفته شیوع زیادی داشتند. علاوه بر میکروب‌ها، ممکن است که سموم و مواد شیمیایی منجر به آلوده شدن مواد غذایی شوند. برای مثال، سموم مورد استفاده در مزارع و باغ‌های میوه می‌توانند باعث آلودگی محصولات شوند.
عطر‌ها، رنگ‌ها یا مواد نگهدارنده‌ای که برای بهبود طعم، ظاهر و ماندگاری غذا به آن افزوده می‌شوند، اگر مناسب نباشند و در مصرف آن‌ها زیاده‌روی شود، منجر به مسمومیت غذایی خواهند شد. از این رو، ضرورت و اهمیت شغل بهداشت مواد غذایی مشخص شده و دانشجویان در این حوزه از تخصص و دانش کافی در مورد بهداشت مواد غذایی برخوردار می‌شوند و می‌توانند کنترل سلامت و بهداشت مواد غذایی را برعهده گیرند.
مطالب مرتبط: راهنمای ورود به شغل مهندس صنایع غذایی
وضعیت بازار کار شغل بهداشت مواد غذایی
فرصت‌های استخدام بهداشت مواد غذایی را می‌توان در زمینه‌های پژوهشی، آموزشی، خدماتی و… جستجو کرد. در ادامه، به معرفی برخی از فرصت‌های شغلی رشته بهداشت مواد غذایی می‌پردازیم.
کارشناس بهداشت شیر و فرآورده‌های لبنی
از آنجایی که شیر در سبد مصرف خانوار اهمیت زیادی دارد، لازم است که این ماده غذایی به دور از هرگونه آلودگی و سالم باشد. به همین منظور، افراد فعال در شغل بهداشت مواد غذایی که به عنوان کارشناس بهداشت شیر و فرآورده‌های لبنی فعالیت دارند، نکات زیر را در نظر می‌گیرند:
- بیمار و آلوده بودن حیوان شیرده، آلودگی اولیه شیر به حساب می‌آید. بنابراین شیر گاو‌های مبتلا به بیماری‌های سل و تب مالت، آلوده و غیر قابل مصرف است.
- آلودگی ثانویه ناشی از محیط اطراف که شامل وارد شدن کود، استفاده از ظروف آلوده و ورود گرد و غبار و حشرات به داخل شیر است.
- افرادی که با فرآیند تولید و انتقال شیر سر و کار دارند، نباید به بیماری‌ها واگیردار مبتلا باشند.
- برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها لازم است که شیر را بلافاصله پس از دوشیدن تا کمتر از 10 درجه سانتی‌گراد خنک کرد.
کارشناس کنترل کیفیت گوشت و فرآورده‌های گوشتی
کارشناس کنترل کیفیت گوشت و فرآورده‌های گوشتی در شغل بهداشت مواد غذایی فردی است که در زمینه ارزیابی کیفیت محصولات گوشتی فعالیت می‌کند. این کارشناسان در زمینه تشخیص اصولی کیفیت و ارزیابی اجزای مختلف گوشت و محصولات گوشتی تخصص دارند.
شرح وظایف این افراد شامل بررسی استاندارد‌های بهداشتی و کیفیتی و انجام آزمون‌های مختلف برای تضمین کیفیت محصولات است. یک کارشناس کنترل کیفیت فرآورده‌های گوشتی با همکاری با تیم‌های مختلفی مانند تیم تولید، بسته‌بندی و مدیریت کیفیت، به بهبود فرآیند‌های تولید و افزایش کیفیت محصولات کمک می‌کند.
مسئول کنترل کیفیت آبزیان و فرآورده‌های شیلاتی
مسئول کنترل کیفیت آبزیان و فرآورده‌های شیلاتی در شغل بهداشت مواد غذایی فردی است که در زمینه بررسی و ارزیابی کیفیت محصولات مرتبط با آبزیان فعالیت می‌کند.
این فرد مسئول بررسی مواد غذایی، آب و سایر عوامل مرتبط با فرآوری و تولید فرآورده‌های شیلاتی بوده تا اطمینان حاصل شود که محصولات تولیدی از نظر بهداشتی و کیفیتی مطابق با استاندارد‌های تعیین‌شده هستند. این شامل ارزیابی میزان آلودگی، تشخیص بیماری‌ها و اعتبارسنجی روش‌های فرآوری و نگهداری محصولات شیلاتی است.
کارشناس بهداشت در کارگاه‌های بسته‌بندی
افراد فعال در شغل بهداشت مواد غذایی در کارگاه‌های بسته‌بندی نقش بسیار مهمی را در حفظ سلامت و بهداشت محصولات ایفا می‌کنند. آن‌ها با ارائه راهکار‌های بهداشتی، آموزش‌های لازم و نظارت بر رعایت استاندارد‌های بهداشتی، به ارتقای کیفیت محصولات تولیدشده کمک می‌کنند. این کارشناسان مسئولیت بررسی مراحل مختلف بسته‌بندی را به منظور اطمینان از اجرای صحیح و بهداشتی برعهده دارند و با همکاری با سایر اعضای تیم، به ارتقای سطح بهداشت محصولات کمک می‌کنند.
به طور کلی می‌توان گفت که فرصت‌های شغلی برای فارغ‌التحصیلان رشته بهداشت مواد غذایی بسیار گسترده و متنوع بوده و این کارشناسان می‌توانند در بسیاری از ادارات و سازمان‌های دولتی و خصوصی مشغول به کار شوند.
مطلب مرتبط: حقوق مهندس صنایع غذایی در ایران و سایر کشور‌ها چقدر است؟
میزان حقوق رشته بهداشت مواد غذایی چقدر است؟
شغل بهداشت مواد غذایی یکی از حوزه‌های بسیار مهم در صنعت غذایی بوده که به ارزیابی، کنترل و تضمین ایمنی و بهداشت مواد غذایی می‌پردازد. افرادی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، مسئولیت‌های گوناگونی از جمله بررسی و نظارت بر فرآیند‌های تولید، انبارداری، حمل و نقل و عرضه مواد غذایی برعهده دارند.
اما درآمد شما در این حرفه بستگی به عوامل متعددی از جمله سطح تحصیلات، سابقه کار، موقعیت جغرافیایی و نوع و محدوده کاری در زمینه بهداشت مواد غذایی دارد. به طور کلی، بیشتر فعالان در شغل بهداشت مواد غذایی از درآمد مناسبی برخوردار هستند که با توجه به میزان تخصص، تجربه و مسئولیت‌های آن‌ها متغیر است.
متوسط حقوق کارشناسان بهداشت مواد غذایی در آمریکا بنابر گزارش سایت Salary.com حدود 78 هزار دلار است.
سطح تحصیلات
افراد با سطح تحصیلات بالاتر در زمینه‌های مرتبط با بهداشت مواد غذایی معمولاً می‌توانند به پست‌های مدیریتی و تخصصی‌تری دست یابند که با حقوق بالاتری همراه هستند. این افراد بیشترین مزیت را برای ورود به پست‌های مرتبط با تحقیقات و توسعه، کنترل کیفیت و مدیریت برنامه‌های بهداشت مواد غذایی دارند.
سابقه کار
سابقه کار می‌تواند به عنوان یک نشانه مهم از تخصص و تجربه فرد در شغل بهداشت مواد غذایی محسوب شود که معمولاً تأثیری مستقیم بر سطح درآمد او دارد. افرادی که سابقه کار بیشتری در حوزه بهداشت مواد غذایی دارند، ممکن است که بتوانند به پست‌هایی با درآمد بالاتر دست یابند.
موقعیت جغرافیایی
در برخی از مناطق، نیاز به جذب متخصصان در زمینه بهداشت مواد غذایی بیشتر است که معمولاً با پرداخت حقوق بیشتری همراه است. به عنوان مثال، شهر‌ها و مناطقی که در آن‌ها کارخانه‌های تولید مواد غذایی زیادی تأسیس شده، معمولاً بازار کاری پویایی برای افراد متخصص در این زمینه فراهم می‌کنند.
نوع صنعت و شرکت
میزان حقوق دریافتی فرد در شغل بهداشت مواد غذایی معمولاً به نوع صنعت و شرکتی که در آن کار می‌کند، بستگی دارد. کار در شرکت‌های بزرگ با کسب درآمد بیشتر همراه است.
شرح وظایف
محدوده کاری و میزان مسئولیت‌های فرد تأثیر زیادی بر درآمد او دارد. مشاغلی با میزان مسئولیت و تأثیر بیشتر، معمولاً با سطح حقوق بالاتری همراه هستند.
آینده شغل بهداشت مواد غذایی
در آینده، شغل بهداشت مواد غذایی به سمت تکنولوژی‌های پیشرفته‌تر و روش‌های نوآورانه برای حفظ ایمنی و کیفیت مواد غذایی حرکت خواهد کرد. با پیشرفت تکنولوژی، سیستم‌های مدیریت کیفیت و ایمنی مواد غذایی مبتنی بر هوش مصنوعی و داده‌کاوی ارتقاء خواهند یافت که این امر قابلیت ردیابی و پیش‌بینی مواد غذایی آلوده را تسهیل می‌کند.
در زمینه بهداشت مواد غذایی، رویکرد‌های بیولوژیک و ژنتیکی نیز در حال توسعه هستند. در حال حاضر، تحقیقات بیشتری در زمینه تشخیص سریع بیماری‌ها و باکتری‌های موجود در مواد غذایی انجام می‌شود. این تحقیقات به ویژه در ارتباط با روش‌هایی که می‌توانند باکتری‌ها را شناسایی و حذف کنند، اهمیت زیادی دارند.
آموزش دادن و افزایش آگاهی مصرف‌کنندگان درباره ایمنی و بهداشت مواد غذایی نیز از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود. ارتقای آگاهی افراد در مورد روش‌های بهتر نگهداری، پخت و پز و مصرف مواد غذایی ایمن، می‌تواند تأثیر زیادی بر سلامت جامعه داشته باشد.
برای افراد فعال در شغل بهداشت مواد غذایی، افزایش شانس موفقیت در آینده نیازمند برداشتن گام‌هایی است که با توجه به روند پیشرفت صنعت و تقاضای رو به افزایش مشتریان، آن‌ها را در مسیر درستی قرار دهد. اولین گام مهم برای افراد فعال در این زمینه، داشتن اطلاعات به‌روز درباره جدیدترین فناوری‌ها و مقررات بهداشتی است.
علاوه بر این، توسعه مهارت‌های فردی نیز اهمیت زیادی دارد. مهارت‌های ارتباطی، تحلیلی، مدیریتی و فنی، همگی برای پیشرفت در شغل بهداشت مواد غذایی اساسی و مهم هستند. بهبود مهارت‌های فنی مربوط به تحلیل داده‌ها، کنترل کیفیت و ایجاد فرآیند‌های بهینه تولید و بسته‌بندی نیز از جمله اقداماتی است که به افزایش شانس موفقیت شما در این شغل کمک می‌کند.
مطالب مرتبط: جدیدترین آگهی های استخدام بهداشت مواد غذایی
جمع‌بندی
در حال حاضر، بازار کار در شغل بهداشت مواد غذایی به دلیل رشد مداوم صنعت غذایی و توجه بیشتر به تغذیه و بهداشت، وضعیت مناسبی دارد. با توجه به افزایش تقاضا برای تولید محصولات غذایی سالم و باکیفیت، شرکت‌های بزرگ و کوچک در حال گسترش فعالیت‌های خود هستند. این افزایش تولید، منجر به ایجاد مشاغل جدید و متنوعی در زمینه‌های مختلف، از تولید تا توزیع مواد غذایی سالم می‌شود.