در دنیای امروز، تکنولوژی و نوآوری‌های الکترونیکی نقش بسیار مهمی در زندگی روزمره ما ایفا می‌کنند. از دستگاه‌های هوشمند تا سیستم‌های پیچیده ارتباطی و ابزار‌های پزشکی، همه و همه به دستاورد‌های مهندسی الکترونیک وابسته هستند. افراد فعال در شغل مهندس الکترونیک با بهره‌گیری از دانش و تخصص خود در طراحی، توسعه و بهبود مدار‌ها و سیستم‌های الکترونیکی به پیشبرد این فناوری‌ها کمک می‌کنند.
بازار کار مهندسی الکترونیک نیز با توجه به رشد سریع تکنولوژی، فرصت‌های شغلی گسترده‌ای را در اختیار فارغ‌التحصیلان این رشته قرار می‌دهد. همچنین، درآمد مناسب و امکان پیشرفت حرفه‌ای از دیگر عواملی هستند که این رشته را برای بسیاری از جوانان جذاب کرده‌اند. در این مقاله، به بررسی مهارت‌ها، شرح وظایف، وضعیت بازار کار و درآمد شغل مهندس الکترونیک خواهیم پرداخت.
معرفی شغل مهندس الکترونیک
یکی از شاخه‌های مهم و کاربردی در بازار کار رشته برق، شاخه برق الکترونیک است. در این قسمت به معرفی شغل مهندس الکترونیک می‌پردازیم. می‌توان گفت که رشته الکترونیک در دانشگاه پایه و اساس تمامی گرایشات و شاخه‌های رشته برق محسوب می‌شود.
امروزه گرایش برق الکترونیک نیز به شاخه‌های مختلفی مانند الکترونیک و مخابرات دریایی، الکترونیک هواپیمایی، الکترونیک دیجیتال، الکترونیک افزاره‌های میکر نانوالکتریک و الکترونیک مدار مجتمع تقسیم‌بندی شده که هر یک مباحث تخصصی خاص خود را دارند. هدف شغل مهندس الکترونیک، ساخت قطعات الکترونیکی و استفاده از آن‌ها در مدار‌های مختلف است.
این رشته آینده شغلی روشنی دارد و یک مهندس برق الکترونیک هیچ‌وقت بیکار نمی‌ماند. اگر به اطراف خود نگاهی بیندازید، هر وسیله‌ای که می‌بینید به نوعی با برق کار می‌کند. از تلویزیون، یخچال و کامپیوتر و… تا ماشین‌ها و دستگاه‌های پیچیده همگی با برق کار می‌کنند. اما آیا ساخت تمامی این وسایل به شاخه الکترونیک مربوط می‌شود؟ در جواب باید گفت که بخش قابل توجهی از ساخت این وسایل به حوزه الکترونیک مربوط است.
مشاهده و ارسال رزومه به آگهی‌های استخدام مهندس الکترونیک در نیروگاه
شغل مهندس الکترونیک مناسب چه کسانی است؟
اگر ویژگی‌های زیر را دارید، می‌توانید در رشته مهندسی الکترونیک موفق باشید.
- علاقه‌مندان به فناوری و نوآوری: افرادی که به تکنولوژی‌های جدید علاقه‌مندند و از دنبال کردن آخرین پیشرفت‌ها و نوآوری‌ها لذت می‌برند، برای شغل مهندس الکترونیک مناسب هستند.
- تفکر تحلیلی و حل مسأله: کسانی که توانایی تحلیل مسائل پیچیده و یافتن راه‌حل‌های نوآورانه را دارند، در شغل مهندس الکترونیک موفق خواهند بود.
- علاقه‌مندان به ریاضیات و فیزیک: ورود به بازار کار مهندسی الکترونیک نیازمند پایه‌ای قوی در دروس ریاضی و فیزیک است. کسانی که به این درس‌ها علاقه دارند، می‌توانند در این حرفه پیشرفت کنند.
- توجه به جزئیات: دقت بالا و توجه به جزئیات برای طراحی مدار‌ها و سیستم‌های الکترونیکی بسیار مهم است.
- توانایی کار تیمی: مهندسان الکترونیک اغلب در تیم‌های چند رشته‌ای کار می‌کنند. کسانی که توانایی همکاری و برقراری ارتباط مؤثر با دیگران را دارند، می‌توانند در این محیط‌ها موفق باشند.
- انعطاف‌پذیری و یادگیری مداوم: صنعت الکترونیک به سرعت در حال تغییر است. افرادی که توانایی تطبیق با تغییرات و یادگیری مداوم را دارند، در این شغل موفق خواهند بود.
چگونه مهندس الکترونیک شویم؟
پیش از ورود به شغل مهندس الکترونیک، اول باید از خودتان بپرسید که آیا این رشته مناسب من است؟ برای موفقیت در این حوزه بهتر است که ویژگی‌های خاصی داشته باشید که در بخش قبلی به آن‌ها اشاره کردیم. اگر فکر می‌کنید که رشته مهندسی الکترونیک مناسب شما است، قدم‌های بعدی را طی کنید.
گام اول: اخذ مدرک کارشناسی
اکثر مهندسان الکترونیک که در حال حاضر در بازار کار فعالیت می‌کنند، مدرک لیسانس دارند. با این حال، بسیاری از شرکت‌ها ترجیح می‌دهند افرادی را استخدام کنند که مدرک فوق لیسانس دارند. با توجه به اینکه این موقعیت شغلی شامل مدیریت پروژه و نظارت بر ساخت تجهیزات الکتریکی است، داشتن تجربه کاری یکی از معیار‌های مهم برای استخدام در این حوزه است. بسیاری از مهندسان الکترونیک علاوه بر تحصیلات دانشگاهی، به دنبال دریافت مدارک و گواهینامه‌های مرتبط هستند تا مهارت‌های خود را تقویت کنند.
گام دوم: شرکت در دوره کارآموزی
تقریباً تمامی دانشجویان در طول تابستان فرصت کافی برای شرکت در دوره‌های کارآموزی را دارند. اگر قصد دارید که در آینده در شغل مهندس الکترونیک موفق شده و به راحتی در موقعیت‌های شغلی مختلف استخدام شوید، بهتر است که کارآموزی را در برنامه‌های خود قرار دهید.
گام سوم: استخدام
پس از اتمام دوره کارآموزی و دریافت مدرک دانشگاهی، زمان آن رسیده که رزومه خود را برای استخدام به عنوان مهندس الکترونیک آماده کنید و به جستجوی شغل بپردازید. داشتن تجربه کاری و دانش فنی از مهم‌ترین معیار‌های استخدامی بسیاری از کارفرمایان هستند که باید آن‌ها را در رزومه کاری خود برجسته کنید.
شرح وظایف مهندسی الکترونیک
در این بخش، با شرح وظایف شغل مهندس الکترونیک آشنا می‌شوید.
نصب و راه‌اندازی تجهیزات الکترونیکی
مهندسان الکترونیک مسئول نصب و راه‌اندازی تجهیزات الکترونیکی هستند. انجام این وظیفه شامل نصب دستگاه‌های الکترونیکی، اطمینان از عملکرد صحیح آن‌ها و انجام تست‌های لازم برای اطمینان از کیفیت و کارایی تجهیزات است. افراد فعال در این حوزه باید توانایی رفع مشکلات فنی هنگام نصب را داشته باشند و اطمینان حاصل کنند که تمامی دستگاه‌ها به درستی و مطابق با استاندارد‌های صنعتی کار می‌کنند.
مونتاژ قطعات الکترونیکی
مونتاژ قطعات الکترونیکی یکی از وظایف اصلی مهندسان الکترونیک است. این فرآیند شامل سرهم کردن قطعات مختلف الکترونیکی برای تشکیل یک سیستم کامل و عملیاتی است. مهندسان باید دقت زیادی در قرار دادن و لحیم کردن قطعات به خرج داده و از عملکرد صحیح و بدون نقص دستگاه‌ها اطمینان حاصل کنند. مهارت‌های فنی و دقت به جزئیات از ملزومات انجام این وظیفه در شغل مهندس الکترونیک هستند.
تعمیر وسایل الکترونیکی
تعمیر وسایل الکترونیکی، وظیفه‌ای است که نیاز به دانش زیادی در مورد عملکرد و ساختار دستگاه‌های الکترونیکی دارد. مهندسان الکترونیک باید بتوانند مشکلات و خرابی‌های دستگاه‌های الکترونیکی را تشخیص داده و با دقت آن‌ها را تعمیر کنند. این فرآیند ممکن است شامل تعویض قطعات معیوب، تعمیر برد‌های الکترونیکی و انجام تست‌های لازم برای اطمینان از عملکرد صحیح دستگاه باشد.
خواندن نقشه‌های الکترونیکی
خواندن نقشه‌های الکترونیکی یکی از وظایف مهندسان الکترونیک است. این نقشه‌ها شامل طرح‌های مداری و دیاگرام‌های مختلف هستند که نحوه اتصال و عملکرد قطعات الکترونیکی را نشان می‌دهند. مهندسان باید توانایی تفسیر این نقشه‌ها را داشته باشند تا بتوانند در طراحی، ساخت و تعمیر سیستم‌های الکترونیکی به درستی عمل کنند.
انجام کار‌های تحقیقاتی
انجام کار‌های تحقیقاتی بخشی مهم از شرح وظایف شغل مهندس الکترونیک است که به توسعه و نوآوری در این حوزه کمک می‌کند. مهندسان در این حوزه به بررسی و آزمایش تکنولوژی‌های جدید، توسعه روش‌های بهبود عملکرد سیستم‌ها و یافتن راهکار‌های خلاقانه برای حل مشکلات فنی می‌پردازند. این تحقیقات می‌توانند شامل کار در آزمایشگاه، انجام تست‌های مختلف و همکاری با تیم‌های تحقیق و توسعه باشند.
تبدیل طرح‌های سیستمی به طرح‌های مداری
مهندسان الکترونیک باید بتوانند طرح‌های کلی و مفهومی سیستم‌ها را به نقشه‌های دقیق مداری تبدیل کنند که شامل تمامی جزئیات و اتصالات لازم باشند. برای انجام این کار، فرد باید مسلط بر طراحی مدار‌های الکتریکی، انتخاب قطعات مناسب و تست عملکرد هماهنگ تمامی اجزا باشد.
مهارت‌های مورد نیاز مهندسان الکترونیک برای استخدام
کارفرمایان به برخی از مهارت‌ها برای استخدام مهندس الکترونیک توجه ویژه‌ای دارند. این مهارت‌ها هم شامل مهارت‌های تخصصی و سخت و هم شامل مهارت‌های نرم می‌شوند. در این بخش، به بررسی مهارت‌های لازم برای ورود به بازار کار در رشته مهندس الکترونیک می‌پردازیم.
درک مبانی الکترونیکی
یک مهندس الکترونیک باید اطلاعات زیادی در مورد اصول الکترونیک داشته باشد. آشنایی با نحوه عملکرد قطعات مختلف مانند مقاومت‌ها، خازن‌ها، دیود‌ها و ترانزیستور‌ها از پیش‌نیاز‌های ورود به بازار کار شغل مهندس الکترونیک است. همچنین، افراد فعال در این حوزه باید بتواند قوانین پایه‌ای مانند قانون اهم، قانون کیرشهف و دیگر اصول مهم را به خوبی درک کرده و در عمل به کار ببرد. بدون آشنایی با این مبانی و اصول اولیه، طراحی و تحلیل مدار‌های پیچیده امکان‌پذیر نخواهد بود.
مهارت‌های برنامه‌نویسی
توانایی برنامه‌نویسی به زبان‌های مختلف از جمله C، C++، Python و VHDL برای یک مهندس الکترونیک اهمیت زیادی دارد. این زبان‌ها به مهندسین الکترونیک کمک می‌کنند که نرم‌افزار‌ها و فریم‌ورک‌های مورد نیاز برای کنترل و بهینه‌سازی عملکرد سیستم‌های الکترونیکی را توسعه دهند.
توانایی کار با نرم‌افزار‌های طراحی مدار
آشنایی با نرم‌افزار‌های CAD مانند Altium Designer، Eagle و OrCAD برای طراحی و شبیه‌سازی مدار‌های الکترونیکی ضروری است. مهندسین الکترونیک با کمک این نرم‌افزار‌ها می‌توانند طراحی‌های خود را به صورت دیجیتال مدل‌سازی کرده و پیش از ساخت مدار، عملکرد آن را بررسی کنند. تسلط بر این ابزار‌ها می‌تواند کارایی و دقت طراحی را به طور قابل توجهی افزایش دهد.
مهارت‌های تحلیل و عیب‌یابی
توانایی شناسایی و رفع مشکلات در سیستم‌ها و مدار‌های الکترونیکی از جمله مهارت‌های مهم برای افراد فعال در شغل مهندس الکترونیک است. یک مهندس الکترونیک باید بتواند با استفاده از تکنیک‌های تحلیل و ابزار‌های تخصصی، نقاط ضعف و مشکلات مدار را شناسایی و برطرف کند. این مهارت در مراحل مختلف طراحی، تولید و نگهداری تجهیزات الکترونیکی کاربرد زیادی دارد.
خواندن و تفسیر نقشه‌های مداری
توانایی خواندن و تحلیل نقشه‌ها و دیاگرام‌های الکترونیکی برای هر مهندس الکترونیک ضروری است. این مهارت به مهندسین این امکان را می‌دهد که ساختار و نحوه عملکرد مدار‌ها را به خوبی درک کرده و بتوانند تغییرات لازم را اعمال کنند. نقشه‌های مداری به عنوان یک زبان مشترک بین مهندسین شناخته شده‌اند و در طراحی، تولید و تعمیرات نقش مهمی دارند.
طراحی مدار‌های چاپی (PCB)
تجربه در طراحی و ساخت مدار‌های چاپی برای پروژه‌های مختلف، یکی از مهارت‌های کلیدی مهندسین الکترونیک است. PCBها پایه‌ای برای مونتاژ و اتصال قطعات الکترونیکی هستند و طراحی بهینه آن‌ها می‌تواند عملکرد و پایداری سیستم را بهبود بخشد. مهندسان باید با اصول طراحی PCB و نرم‌افزار‌های مربوطه آشنا باشند تا بتوانند مدار‌های باکیفیتی را تولید کنند.
مهارت‌های ارتباطی
در شغل مهندس الکترونیک، توانایی برقراری ارتباط مؤثر با تیم‌های مختلف و ارائه گزارش‌های فنی بسیار مهم است. مهندسان برق و الکترونیک باید بتوانند ایده‌ها و یافته‌های خود را به صورت شفاف و قابل فهم به همکاران و مدیران منتقل کنند.
کار با دستگاه‌های اندازه‌گیری الکترونیکی
در این شغل، تسلط بر استفاده از اسیلوسکوپ، مولتی‌متر و تحلیل‌گر‌های منطقی برای اندازه‌گیری و تحلیل عملکرد مدار‌های الکترونیکی ضروری است. این دستگاه‌ها ابزار‌های لازم برای تست و عیب‌یابی مدار‌ها هستند و مهندسین الکترونیک باید بتوانند به درستی از آن‌ها استفاده کنند تا مشکلات را شناسایی و برطرف نمایند.
درک اصول مهندسی سیستم
توانایی تبدیل طرح‌های سیستمی به مدار‌های عملیاتی یکی از مهارت‌های مهم مورد نیاز در شغل مهندس الکترونیک است. این فرآیند شامل تبدیل مشخصات سیستم به طراحی‌های مداری است که بتوانند به درستی عمل کنند. درک اصول مهندسی سیستم به مهندسان کمک می‌کند تا پروژه‌ها را به طور جامع و منسجم طراحی و پیاده‌سازی کنند.
مدیریت پروژه
داشتن مهارت در زمینه برنامه‌ریزی، اجرا و نظارت بر پروژه‌های مهندسی برای موفقیت در شغل مهندس الکترونیک ضروری است. مهندسین الکترونیک باید بتوانند زمان، منابع و وظایف پروژه را به طور مؤثر مدیریت کنند تا پروژه‌ها در زمان مقرر و با کیفیت مطلوب به پایان برسند.
تسلط بر استاندارد‌ها و مقررات صنعتی
آگاهی از استاندارد‌ها و مقررات مربوط به طراحی و تولید تجهیزات الکترونیکی برای اطمینان از ایمنی محصولات ضروری است. مهندسین الکترونیک باید با استاندارد‌های صنعتی آشنا باشند و مطمئن شوند که طراحی‌های آن‌ها مطابق با این استاندارد‌ها است.
توانایی انجام کار‌های تحقیقاتی
مهندسین الکترونیک باید بتوانند با استفاده از روش‌های تحقیقاتی به بررسی و توسعه فناوری‌های نوین بپردازند و راه‌حل‌های جدیدی را برای مشکلات فنی ارائه دهند. این مهارت می‌تواند به نوآوری و پیشرفت در صنایع مختلف کمک کند.
نوآوری و خلاقیت
توانایی ارائه راهکار‌های خلاقانه و نوآورانه برای حل مشکلات فنی و طراحی‌های جدید، یکی از ویژگی‌های مهندسین الکترونیک موفق است. خلاقیت در طراحی و بهبود محصولات می‌تواند به رقابت‌پذیری بیشتر در بازار کمک کند. افراد فعال در شغل مهندس الکترونیک باید بتوانند با استفاده از دیدگاه‌های نوآورانه، به بهبود کارایی و عملکرد سیستم‌های الکترونیکی بپردازند.
بررسی وضعیت بازار کار مهندس الکترونیک
وضعیت بازار کار در رشته الکترونیک مناسب است و بخش الکترونیک در صنعت به شدت به جذب نیروی کار ماهر نیاز دارد. الکترونیک رشته‌ای بسیار وسیع و گسترده است و تنها در صنعت برق، مشاغلی نظیر ارتباطات، حفاظت رله، پست‌های فرعی، توزیع و انتقال را در بر می‌گیرد. این صنعت از سال 1885 آغاز شده و طی سال‌ها، زیرساخت‌های آن ساخته و بازسازی شده‌اند.
گستردگی بازار کار برای افراد فعال در شغل مهندس الکترونیک به دلیل رشد سریع تقاضا برای محصولات الکترونیکی است. تأسیسات الکترونیکی جدید با سرعت بالا و به صورت مداوم ساخته می‌شوند تا به نیاز‌های جمعیت رو به رشد پاسخ دهند.
مشاغل مرتبط با مهندسی الکترونیک را می‌توان در طیف گسترده‌ای از صنایع، از تأسیسات تا اتومبیل‌سازی یافت. همچنین، مهندسان الکترونیک می‌توانند توسط شرکت‌های فناوری اطلاعات یا IT نیز استخدام شوند.
در ابتدا ممکن است به نظر برسد که اخذ مدرک مهندسی الکترونیک تنها در برخی مشاغل خاص در صنعت الکترونیک کاربرد دارد. اما در واقع گزینه‌های شغلی بسیار گسترده‌تر از این هستند، چه در صنعت مهندسی و چه خارج از آن. شما با اخذ مدرک مهندسی الکترونیک می‌توانید در صنایع زیر مشغول به کار شوید:
- صنعت خودرو
- صنایع مواد و فلزات
- صنایع دفاعی
- صنعت الکترونیک
- صنایع FMCG
- صنعت تأسیسات
- صنایع IT
- صنعت تولید برق
- صنایع هوافضا
- صنایع ریلی
- صنعت دریایی
درآمد شغل مهندس الکترونیک در ایران و سایر کشور‌ها
در جدول زیر می‌توانید متوسط درآمد مهندس الکترونیک در سال 1403 را مشاهده کنید:
| شهر / سطح ارشدیت | کارشناس | کارشناس ارشد | مدیر |
| تهران | 20.5 میلیون تومان | 28.6 میلیون تومان | 36 میلیون تومان |
| شهرهای بزرگ | 16.8 میلیون تومان | 21 میلیون تومان | 30 میلیون تومان |
| شهرهای کوچک | 20 میلیون تومان | 25.2 میلیون تومان | 26.4 میلیون تومان |
میانگین درآمد مهندسی الکترونیک در سایر کشور‌ها نیز به شرح زیر است:
- آمریکا: ۱۱۲,۵۶۷ دلار در سال
- کانادا: ۹۰,۰۰۰ دلار کانادا در سال
- استرالیا: ۹۵,۰۰۰ دلار استرالیا در سال
- آلمان: ۶۵,۰۰۰ یورو در سال
- انگلیس: ۵۰,۰۰۰ پوند در سال
- امارات: ۲۴۰,۰۰۰ درهم در سال
- عربستان: ۲۰۰,۰۰۰ ریال سعودی در سال
- ترکیه: ۲۰۰,۰۰۰ لیر در سال
اگر فارغ‌التحصیل رشته مهندسی برق الکترونیک، مهندسی برق مخابرات، مهندسی برق قدرت و… هستید، فرصت‌های زیادی برای مهاجرت کاری خواهید داشت. از نظر بسیاری از افراد، رشته برق پردرآمدترین رشته در میان رشته‌های مهندسی است. اگر قصد مهاجرت کاری دارید، بهتر است که در طول تحصیل خود به زبان انگلیسی، آلمانی، فرانسوی و… با توجه به مقصد خود مسلط شوید.
آینده شغل مهندس الکترونیک
آینده شغل مهندس الکترونیک بسیار روشن و امیدوارکننده به نظر می‌رسد. با توجه به پیشرفت سریع تکنولوژی و افزایش نیاز به دستگاه‌ها و سیستم‌های الکترونیکی، میزان تقاضا برای استخدام مهندس الکترونیک در حال افزایش است. طبق گزارش‌های اخیر، پیش‌بینی می‌شود که بازار کار این رشته تا سال 2030 با نرخ رشد سالانه 7% گسترش یابد. این رشد نشان‌دهنده اهمیت و نقش کلیدی مهندسی الکترونیک در صنایع مختلف است.
یکی از عوامل اصلی که باعث افزایش تقاضا برای استخدام مهندسان الکترونیک در سراسر دنیا شده، توسعه صنعت خودروسازی و افزایش استفاده از خودرو‌های برقی و هیبریدی است. این خودرو‌ها به سیستم‌های الکترونیکی پیچیده و پیشرفته‌ای نیاز دارند که توسط مهندسان الکترونیک طراحی و بهینه‌سازی می‌شوند. همچنین، رشد صنعت اینترنت اشیاء (IoT) و هوشمندسازی خانه‌ها و شهر‌ها نیاز به تخصص مهندسان الکترونیک را افزایش داده است.
صنایع هوافضا، دفاع و IT نیز به مهندسان الکترونیک وابسته هستند. در صنعت هوافضا، طراحی و توسعه سیستم‌های ناوبری و ارتباطی پیشرفته به تخصص و دانش افراد فعال در شغل مهندس الکترونیک نیاز دارد. در صنایع دفاعی، ساخت تجهیزات و سیستم‌های پیشرفته نظامی به مهارت‌های این مهندسان وابسته است. همچنین، شرکت‌های فعال در حوزه IT به دنبال استخدام مهندسان الکترونیک مجرب برای توسعه سخت‌افزار‌ها و زیرساخت‌های ارتباطی هستند.
با توجه به افزایش تقاضا برای محصولات الکترونیکی و رشد سریع تکنولوژی، انتظار می‌رود که فرصت‌های شغلی برای فارغ‌التحصیلان رشته الکترونیک همچنان افزایش یابد. بر اساس داده‌های اداره آمار کار ایالات متحده، تا سال 2030 بیش از 50,000 شغل جدید در این حوزه ایجاد خواهند شد.
جمع‌بندی
شغل مهندس الکترونیک به عنوان یکی از شاخه‌های مهم دنیای مهندسی، نقش مهمی در توسعه فناوری‌های نوین و بهبود کیفیت زندگی ما ایفا می‌کند. با توجه به تنوع وظایف و مهارت‌های مورد نیاز در این حرفه، مهندسان الکترونیک باید دانش و توانایی‌های تحلیلی بالایی داشته باشند. بازار کار گسترده و فرصت‌های شغلی متعدد همراه با درآمد مناسب و امکان پیشرفت حرفه‌ای، این رشته را به یکی از محبوب‌ترین گزینه‌ها در میان سایر رشته‌های فنی مهندسی تبدیل کرده است.