مهندسی پزشکی یکی از رشته‌های جذاب و پرکاربرد است که ترکیبی از علوم مهندسی و پزشکی را به کار می‌گیرد. این رشته نه تنها به بهبود فرآیندهای پزشکی و درمان کمک می‌کند، بلکه در توسعه و بهینه‌سازی تجهیزات پزشکی نیز نقش بسزایی دارد. در این مقاله، به شرح وظایف مهندس پزشکی و بررسی موضوعاتی نظیر درآمد، بازار کار مهندسان پزشکی و مسیرهای کارآفرینی در این حوزه خواهیم پرداخت.
مهندسی پزشکی چیست؟
پیش از پرداختن به وظایف مهندس پزشکی، ابتدا به معرفی این رشته می‌پردازیم. مهندسی پزشکی، ترکیبی از علوم مهندسی و پزشکی است که با هدف بهبود و توسعه تجهیزات و سیستم‌های پزشکی انجام می‌شود. این رشته شامل طراحی، ساخت، نگهداری و بهبود دستگاه‌ها و سیستم‌های مورداستفاده در پزشکی بالینی و بیمارستان‌ها است.
مهندسان پزشکی با بهره‌گیری از دانش فنی و مهندسی خود، به تولید و بهینه‌سازی تجهیزات پزشکی، طراحی اندام‌های مصنوعی و آموزش کادر درمان برای استفاده از تجهیزات پزشکی کمک می‌کنند. همچنین، آن‌ها در بهبود فرآیندهای تشخیص و درمان بیماری‌ها نقش دارند.
دانشجویان مهندسی پزشکی باید دروسی مانند ریاضی عمومی، برنامه‌نویسی کامپیوتر، آناتومی، استاتیک و مقاومت مصالح در مهندسی پزشکی، الکترونیک و دروس تخصصی مرتبط با تجهیزات پزشکی را مطالعه کنند. تحصیل در این رشته نیازمند علاقه و تعهد به علوم پزشکی و مهندسی است.
با توجه به پیشرفت‌های روزافزون در فناوری‌های پزشکی، بازار کار مهندسی پزشکی در حال گسترش است. به شکلی که فرصت‌های شغلی متعددی در بیمارستان‌ها، شرکت‌های تولیدکننده تجهیزات پزشکی و مؤسسات تحقیقاتی برای فارغ‌التحصیلان این رشته وجود دارد.
گرایش‌های مختلفی در مهندسی پزشکی وجود دارد که هرکدام روی جنبه‌های مختلفی از تجهیزات و سیستم‌های پزشکی تمرکز دارند. ازجمله این گرایش‌ها در دوره کارشناسی در ایران می‌توان به گرایش‌های بیوالکتریک، بیومکانیک، بیومواد و مهندسی پزشکی بالینی اشاره کرد.
برای مشاهده آگهی‌های استخدام مهندس پزشکی در کلینیک کلیک کنید.
گرایش بیوالکتریک
وظایف مهندس پزشکی در گرایش بیوالکتریک، طراحی و توسعه دستگاه‌های الکتریکی و الکترونیکی مانند دستگاه‌های تصویربرداری پزشکی، تجهیزات پایش بیمار نظیر مانیتورهای قلبی و سیستم‌های درمانی است. در حقیقت گرایش بیوالکتریک در مهندسی پزشکی به مطالعه و توسعه سیستم‌های الکتریکی و الکترونیکی مرتبط با بدن انسان می‌پردازد.
بیومکانیک
بیومکانیک به بررسی حرکت و عملکرد سیستم‌های بیولوژیکی و مکانیکی بدن انسان می‌پردازد. وظایف مهندس پزشکی در این گرایش شامل تحلیل حرکت‌های بدن، طراحی پروتزها و توسعه تجهیزات فیزیوتراپی است.
بیومواد
گرایش بیومواد به مطالعه مواد زیستی و کاربردهای آن‌ها در تجهیزات پزشکی می‌پردازد. وظایف مهندس پزشکی در این گرایش شامل توسعه مواد جدید برای استفاده در ایمپلنت‌ها، پروتزها و تجهیزات جراحی است.
مهندسی پزشکی بالینی
گرایش مهندسی پزشکی بالینی در مقطع کارشناسی بر استفاده عملی از فناوری‌های پزشکی در محیط‌های بالینی تمرکز دارد. دانشجویان در این گرایش با نحوه انتخاب، نصب، نگهداری و مدیریت تجهیزات پزشکی در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی آشنا می‌شوند. این رشته ترکیبی از دانش مهندسی و اصول بالینی است و هدف آن بهبود عملکرد و ایمنی تجهیزات پزشکی در محیط‌های درمانی است.
مطلب مرتبط: معرفی شغل مهندسی پزشکی؛ از ورود به بازار کار تا درآمدزایی
وظایف مهندسی پزشکی
مهندسان پزشکی وظایف و مسئولیت‌های متعددی دارند که شامل مواردی همچون طراحی و توسعه تجهیزات پزشکی، نگهداری و تعمیر تجهیزات پزشکی می‌شود. در ادامه، به ارائه توضیحات بیشتر در رابطه با شرح وظایف مهندس پزشکی می‌پردازیم.
طراحی و توسعه تجهیزات پزشکی
یکی از اصلی‌ترین وظایف مهندسان پزشکی، طراحی و توسعه تجهیزات پزشکی است. این تجهیزات شامل دستگاه‌های تشخیصی مانند MRI و CT اسکنر، دستگاه‌های درمانی مانند دستگاه‌های دیالیز و ونتیلاتورها و همچنین ابزارهای جراحی پیشرفته می‌شوند.
مهندسان پزشکی باید با همکاری تیم‌های پزشکی و بالینی نیازهای بیماران و پزشکان را شناسایی کرده و سپس با بهره‌گیری از دانش فنی خود، تجهیزات مناسبی را طراحی‌کرده و توسعه دهند.
نگهداری و تعمیر تجهیزات پزشکی
یکی دیگر از وظایف مهندس پزشکی، نگهداری و تعمیر دستگاه‌ها و تجهیزات پزشکی است تا از عملکرد صحیح و ایمنی آن‌ها اطمینان حاصل شود. این فرآیند شامل بررسی‌های دوره‌ای، تست عملکرد دستگاه‌ها و اجرای تعمیرات لازم برای رفع خرابی‌ها و اشکالات فنی است.
مهندسان پزشکی باید با فناوری‌های پیشرفته و دستورالعمل‌های تولیدکنندگان آشنا باشند تا بتوانند مشکلات احتمالی را به‌سرعت تشخیص داده و برطرف کنند. همچنین، ایجاد برنامه‌های نگهداری پیشگیرانه به‌منظور کاهش خرابی‌های ناگهانی و افزایش عمر مفید تجهیزات، از دیگر وظایف این گروه از مهندسان است.
آموزش و پشتیبانی فنی: از وظایف مهندس پزشکی
مهندسان پزشکی معمولاً به پزشکان و پرستاران در استفاده صحیح از تجهیزات پزشکی آموزش می‌دهند و در صورت بروز مشکلات فنی، پشتیبانی لازم را ارائه می‌کنند. این آموزش‌ها شامل نحوه عملکرد دستگاه‌ها، رعایت نکات ایمنی و نگهداری صحیح از تجهیزات است.
همچنین، مهندسان پزشکی باید توانایی پاسخگویی سریع به سؤالات و مشکلات کاربران را داشته باشند و در مواقع اضطراری، راه‌حل‌های فوری برای رفع مشکلات ارائه دهند. ارتباط مداوم با کادر درمانی و ارائه به‌روزرسانی‌های مرتبط با فناوری‌های جدید، بخش دیگری از وظایف این مهندسان است.
تحلیل داده‌های پزشکی
با استفاده از ابزارها و نرم‌افزارهای پیشرفته، مهندسان پزشکی داده‌های پزشکی را تحلیل می‌کنند تا بهبودهایی در فرآیندهای درمانی و تشخیصی ایجاد کنند. این تحلیل‌ها می‌توانند شامل بررسی نتایج آزمایش‌ها، پایش علائم حیاتی بیماران و ارزیابی عملکرد دستگاه‌های پزشکی باشند.
مهندسان پزشکی از تکنیک‌های مختلفی مانند تحلیل آماری، یادگیری ماشین و هوش مصنوعی استفاده می‌کنند تا الگوها و روندهای مهم را شناسایی کرده و پیشنهادهای عملی برای بهبود کارایی و اثربخشی درمان‌ها ارائه دهند. بهینه‌سازی پروتکل‌های درمانی، کاهش خطاهای تشخیصی و افزایش دقت در پیش‌بینی نتایج درمانی ازجمله نتایج مثبت این تحلیل‌ها است.
تحقیق و توسعه
از دیگر وظایف مهندس پزشکی، تحقیق و توسعه در زمینه‌های جدید و نوآورانه است تا فناوری‌های پیشرفته‌تری برای بهبود کیفیت زندگی بیماران ارائه شود. این فعالیت‌ها شامل طراحی و آزمایش دستگاه‌های جدید، بهبود فناوری‌های موجود و توسعه روش‌های نوین درمانی است.
مهندسان پزشکی با همکاری محققان و پزشکان، ایده‌های نوآورانه را به محصولات و فناوری‌های قابل‌استفاده تبدیل می‌کنند. همچنین، آن‌ها به بررسی نیازهای بالینی و شناسایی مشکلات موجود می‌پردازند تا راه‌حل‌های بهینه‌ای ارائه دهند که نه‌تنها عملکرد سیستم‌های پزشکی را بهبود می‌بخشد، بلکه هزینه‌ها را کاهش می‌دهد. انتشار نتایج تحقیقات در مجلات علمی و شرکت در کنفرانس‌های بین‌المللی، بخشی از فعالیت‌های مرتبط با تحقیق و توسعه مهندسان پزشکی است.
لینک مرتبط: استخدام مهندسی پزشکی در بیمارستان
بازار کار مهندسی پزشکی
بازار کار مهندسی پزشکی برای فارغ‌التحصیلان این رشته بسیار گسترده است و فرصت‌های شغلی متنوعی در بخش‌های مختلف وجود دارد. مهندسان پزشکی می‌توانند در بیمارستان‌ها، شرکت‌های تولید تجهیزات پزشکی، مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها مشغول به کار شوند.
همچنین، بازار کار مهندسی پزشکی برای خانم ها فرصت‌های بسیار خوبی دارد. خانم‌ها می‌توانند با استفاده از دانش و مهارت‌های خود در این زمینه، در حوزه‌های مختلفی مانند طراحی و توسعه تجهیزات پزشکی، تحقیق و توسعه و مشاوره فنی فعالیت کنند. همچنین، بسیاری از بیمارستان‌ها و مراکز پزشکی نیازمند مهندسان پزشکی هستند تا از تجهیزات پزشکی خود به بهترین نحو استفاده کنند.
درآمد و حقوق مهندسان پزشکی
برای انجام وظایف مهندس پزشکی معمولا حقوق و دستمزد متفاوتی با توجه به موقعیت جغرافیایی، سطح تجربه و نوع شغل پیشنهاد می‌شود. بر اساس گزارش حقوق و دستمزد جاب ویژن در سال 1403، در تهران متوسط حقوق مهندسی پزشکی در بیمارستان‌ها و شرکت‌های تولید تجهیزات پزشکی مبلغی برابر با 13.5 میلیون تومان در ماه است.
در سایر شهرهای بزرگ، متوسط حقوق مهندس پزشکی برای یک کارشناس مبلغی معادل با 12 میلیون تومان در ماه اعلام‌شده است. همچنین در شهرهای کوچک متوسط درآمد مهندس پزشکی برای یک کارشناس، مبلغی برابر با 11.3 میلیون تومان در ماه گزارش‌شده است.
کشورهای برتر در حوزه مهندسی پزشکی
در کشورهای توسعه‌یافته مانند آمریکا، کانادا، استرالیا، آلمان و ژاپن، فرصت‌های شغلی متنوعی برای مهندسان پزشکی وجود دارد. آن‌ها می‌توانند در بخش‌هایی مانند بیمارستان‌ها، شرکت‌های تجهیزات پزشکی، آزمایشگاه‌های تحقیقاتی و سازمان‌های مرتبط با حوزه پزشکی مشغول به کار شوند.
درآمد مهندسان پزشکی در کشورهای توسعه‌یافته نسبتاً بالا است و با توجه به تجربه و موقعیت شغلی، متفاوت است. همچنین این رشته دارای چشم‌انداز شغلی خوبی است و فرصت‌های پیشرفت فراوانی برای متخصصان در این کشورها وجود دارد.
درمجموع، رشته مهندسی پزشکی در خارج از کشور یک گزینه مناسب برای علاقه‌مندان به این حوزه است. مهندسان پزشکی می‌توانند با به‌روز بودن دانش و مهارت‌های خود، در بازار کار خارج از کشور فعالیت کنند. در ادامه بر اساس مطلب موجود در سایت terratern، فهرستی از بهترین کشورها برای شغل مهندس پزشکی آورده شده است:
- آمریکا
- کانادا
- آلمان
- سوئیس
- استرالیا
- انگلیس
- سوئد
- سنگاپور
- ژاپن
مهندسی پزشکی در آمریکا
آمریکا به‌عنوان یکی از پیشگامان مهندسی پزشکی، فرصت‌های شغلی و تحصیلی بی‌نظیری را در این حوزه فراهم می‌کند. به دلیل اهمیت نهادن به خلاقیت و ارائه حقوق بالا، این کشور مقصد جذابی برای مهاجرت مهندسان پزشکی از سراسر جهان است.
مهندسان پزشکی در آمریکا می‌توانند با شرکت در پروژه‌های پیشرفته و همکاری با بهترین متخصصان، به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کرده و در پیشرفت‌های علمی و فناوری نقش مهمی ایفا کنند.
از طرف دیگر، اداره آمار کار آمریکا پیش‌بینی می‌کند که تعداد شغل‌های مرتبط با وظایف مهندس پزشکی در این کشور، از سال 2022 تا 2032 به میزان 5 درصد افزایش خواهد یافت. خوب است بدانید که متوسط درآمد مهندس پزشکی در آمریکا مبلغی برابر با 85,727 دلار آمریکا در سال است.
مهندسی پزشکی در کانادا
کانادا یکی از بهترین مقاصد برای مشاغل مهندسی پزشکی است. با افزایش نیاز به خدمات بهداشتی و درمانی پیشرفته در کانادا، تقاضا برای مهندسان پزشکی در کانادا رو به افزایش است. مهندسان پزشکی در کانادا نقش مهمی در بهبود کیفیت مراقبت‌های بهداشتی و درمانی ایفا می‌کنند.
متوسط حقوق مهندسان پزشکی در کانادا حدود 73,000 دلار کانادا در سال است. این درآمد مناسب، یکی از عوامل مهاجرت مهندسان پزشکی به این کشور است. همچنین، دولت کانادا مدیریت خوبی درزمینه تجهیزات بهداشتی و درمانی دارد. این امر باعث ایجاد تقاضای بیشتر برای جذب مهندسان پزشکی می‌شود.
این در حالی است که کانادا با داشتن دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی معتبر، دوره‌های متعددی درزمینه مهندسی پزشکی ارائه می‌دهد که دانشجویان را برای ورود به بازار کار آماده می‌کنند. همچنین، فرصت‌های شغلی فراوانی در شرکت‌ها و بیمارستان‌های کانادا برای مهندسان پزشکی وجود دارد.
بازار کار مهندسان پزشکی در استرالیا
استرالیا با ایجاد تعادل مناسب بین کار و زندگی، ارائه حقوق مطلوب، ایجاد محیط نوآورانه و فرصت‌های شغلی فراوان، یکی از بهترین کشورها برای مهندسان پزشکی است. این کشور به دلیل داشتن سیستم بهداشتی پیشرفته و نیاز به متخصصان درزمینه مهندسی پزشکی، فرصت‌های شغلی متعددی برای مهاجران فراهم می‌کند.
مهندسان پزشکی می‌توانند از طریق برنامه‌های مهاجرتی مختلف مانند اخذ ویزای کاری، به استرالیا مهاجرت کنند. همچنین، تحصیل در دانشگاه‌های معتبر استرالیا در رشته مهندسی پزشکی می‌تواند فرصت‌های شغلی خوبی را برای فارغ‌التحصیلان فراهم کند. متوسط حقوق پرداختی به مهندسان پزشکی در کشور استرالیا در سال 2024 میلادی، مبلغی معادل با 103,114 دلار استرالیا در سال است.
مسیرهای کارآفرینی در رشته مهندسی پزشکی
کارآفرینی فرصتی استثنایی برای مهندسان پزشکی است تا ایده‌های نوآورانه خود را به واقعیت تبدیل کرده و به بهبود سلامت و درمان بیماران کمک کنند. با وجود چالش‌هایی مانند سرمایه‌گذاری اولیه، قوانین سخت‌گیرانه و رقابت شدید، مزایایی همچون ظرفیت درآمدزایی بالا و تأثیرگذاری مثبت بر جامعه، انگیزه‌ای قوی برای ورود به عرصه کارآفرینی در مهندسی پزشکی فراهم می‌کند.
مهندسان پزشکی می‌توانند با بهره‌گیری از دانش و خلاقیت خود، محصولات و خدماتی را توسعه دهند که نقش مهمی در آینده صنعت پزشکی ایفا می‌کنند. در ادامه، برخی از فرصت‌های کارآفرینی در حوزه مهندسی پزشکی آورده شده است:
توسعه تجهیزات پزشکی جدید
یکی از مهم‌ترین زمینه‌های کارآفرینی در مهندسی پزشکی، توسعه و تولید تجهیزات پزشکی جدید و پیشرفته است. این تجهیزات می‌توانند شامل دستگاه‌های تشخیصی، درمانی و مانیتورینگ باشند که با استفاده از فناوری‌های نوین، دقت و کارایی بیشتری را ارائه می‌دهند.
توسعه بیومتریال‌ها و ایمپلنت‌ها
کارآفرینان مهندسی پزشکی می‌توانند به توسعه مواد زیستی جدید و ایمپلنت‌های پیشرفته بپردازند که در درمان بیماری‌ها و جراحی‌ها استفاده می‌شوند. این مواد و ایمپلنت‌ها می‌توانند ازنظر سازگاری و عملکرد بهبودیافته و موجب افزایش کیفیت زندگی بیماران شوند.
توسعه فناوری‌های نوین
تحقیق و توسعه در زمینه‌هایی مانند نانو فناوری، می‌تواند فرصت‌های زیادی برای کارآفرینی ایجاد کند. مهندسان پزشکی با استفاده از این فناوری‌ها می‌توانند محصولات و خدمات جدیدی را برای بهبود درمان‌ها و تشخیص‌ها ارائه دهند.
ایجاد مؤسسات آموزشی و کارگاه‌ها
با داشتن سرمایه مناسب و منابع کافی، می‌توان مؤسسات آموزشی برای آموزش نرم‌افزارهای موردنیاز رشته، کارگاه‌های آموزشی کار با دستگاه‌های تجهیزات پزشکی و آزمایشگاه‌های تخصصی برای تست‌های بایومکانیکی و سلولی مولکولی تأسیس کرد. این مؤسسات می‌توانند نقش مهمی در تربیت نیروی کار متخصص و ارتقای مهارت‌های فنی در این حوزه داشته باشند.
واردات و تولید محصولات پزشکی
ورود به حوزه واردات کالاهای پزشکی، اعم از مصرفی یا تجهیزات، می‌تواند یکی دیگر از زمینه‌های کارآفرینی باشد. همچنین، با داشتن دانش کافی و ایده‌های نوآورانه می‌توان به‌صورت شخصی یا با همکاری با شرکت‌های بزرگ، به تولید محصولات پزشکی پرداخت.
ثبت شرکت‌های توزیع و پخش کالاهای پزشکی
برای افرادی که سرمایه کمتری دارند، ثبت شرکت‌های توزیع یا پخش کالاهای پزشکی گزینه مناسبی است. این شرکت‌ها می‌توانند کالاهای پزشکی را به‌صورت عمده از شرکت‌های تولیدی یا وارداتی تهیه‌کرده و به بازار پزشکی عرضه کنند.
جمع‌بندی
مهندسی پزشکی یکی از جذاب‌ترین و پویا‌ترین رشته‌های علمی است که به بهبود و پیشرفت فناوری‌های پزشکی کمک کند. از وظایف مهندس پزشکی می‌توان به طراحی و توسعه تجهیزات پیشرفته، نگهداری و تعمیر دستگاه‌های پزشکی و تحقیق و توسعه در زمینه‌های جدید اشاره کرد. مهندسان پزشکی با انجام این وظایف نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی بیماران و کارایی سیستم‌های بهداشتی ایفا می‌کنند.
با توجه به نیاز روزافزون به فناوری‌های پزشکی و تخصص مهندسان پزشکی، بازار کار این رشته بسیار گسترده و پردرآمد است. مهاجرت به کشورهایی مانند استرالیا و کانادا می‌تواند فرصت‌های شغلی با درآمد دلاری را برای مهندسان پزشکی فراهم کند.