در عصر حاضر، برنامه‌نویسی به یکی از پردرآمدترین و پرتقاضاترین شغل‌ها در دنیا تبدیل شده است. با گسترش روزافزون اینترنت و وابستگی مشاغل به بستر آنلاین، نیاز به متخصصان برنامه‌نویسی در زمینه‌های مختلف، به خصوص برنامه‌نویسی بک اند، به‌شدت افزایش یافته است. در این مقاله قصد داریم علاوه بر معرفی این شغل و مهارت‌های مورد نیاز آن، به بررسی بازار کار برنامه‌نویسی بک اند و درآمد برنامه نویسی بک اند در ایران و سایر کشورهای جهان بپردازیم.
معرفی شغل برنامه نویسی بک اند و فرصت های شغلی آن
برنامه‌نویس بک اند یا توسعه‌دهنده بک اند، به‌عنوان طراح و توسعه‌دهنده بخش‌های سرور و پایگاه‌داده وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها شناخته می‌شود. در واقع، این نوع برنامه‌نویسان مغز متفکر برنامه‌ها هستند و با استفاده از زبانهای برنامه نویسی مختلف مانند زبان برنامه نویسی پایتون، جاوا، PHP و Ruby on Rails، زیرساخت‌های نرم‌افزاری پیچیده را طراحی، پیاده‌سازی و نگهداری می‌کنند.
فرصت های شغلی مختلف برای یک برنامه‌نویس بک اند
بازار کار برای برنامه‌نویسان بک اند در حال حاضر بسیار داغ بوده و میزان درآمد برنامه نویسی بک اند نسبتا بالا است. برنامه‌نویسان بک اند با توجه به مهارت‌ها و تجربه‌شان می‌توانند در موقعیت‌های شغلی مختلفی مشغول به کار شوند. در ادامه به برخی از رایج‌ترین فرصت های استخدام برنامه نویس بک اند اشاره می‌کنیم:
توسعه‌دهنده بک اند
• این موقعیت شغلی رایج‌ترین فرصت شغلی برای برنامه‌نویسان بک اند است.
• توسعه‌دهندگان بک اند وظیفه طراحی، توسعه و نگهداری بخش‌های سرور و پایگاه‌داده وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها را بر عهده دارند.
• آنها با زبان های برنامه نویسی سمت سرور، پایگاه‌داده‌ها، سیستم‌عامل‌های سرور و APIها کار می‌کنند.
مهندس API
• مهندسان API وظیفه طراحی، توسعه و نگهداری APIها را بر عهده دارند.
• آنها باید با اصول طراحی API، امنیت API و بهترین شیوه‌های توسعه API آشنا باشند.
• مهندسان API باید بتوانند با ذی‌نفعان مختلف برای درک نیازهای آنها و طراحی APIهای مناسب کار کنند.
معمار بک اند
• معماران بک اند وظیفه طراحی و ساختار کلی سیستم‌های بک اند را بر عهده دارند.
• آنها باید با الزامات عملکردی و غیرعملکردی سیستم‌ها، مقیاس‌پذیری، امنیت و قابلیت اطمینان آشنا باشند.
• معماران بک اند باید بتوانند با توسعه‌دهندگان بک اند، طراحان وب و سایر ذی‌نفعان برای ایجاد سیستم‌های بک اند کارآمد و قابل نگهداری کار کنند.
DevOps Engineer
• مهندسان DevOps وظیفه پل زدن بین تیم‌های توسعه و عملیات را بر عهده دارند.
• آنها با اتوماسیون، استقرار مداوم و نظارت بر عملکرد سیستم‌ها کار می‌کنند.
• مهندسان DevOps باید با ابزارها و فرایندهای DevOps مانند Jenkins، Docker و Kubernetes آشنا باشند.
مهندس امنیت سایبری
• مهندسان امنیت سایبری وظیفه ایمن‌سازی سیستم‌های بک اند در برابر حملات سایبری را بر عهده دارند.
• آنها باید با اصول امنیت سایبری، تست نفوذ و ارزیابی آسیب‌پذیری آشنا باشند.
• مهندسان امنیت سایبری باید بتوانند با توسعه‌دهندگان بک اند برای ایمن‌سازی کد و سیستم‌ها کار کنند.
Data Scientist
• دانشمندان داده از داده‌ها برای استخراج بینش و حل مسائل استفاده می‌کنند.
• آنها با زبانهای برنامه نویسی مانند Python و R، ابزارهای تجزیه‌وتحلیل داده مانند Spark و Hadoop و آمار و یادگیری ماشین آشنا هستند.
• دانشمندان داده می‌توانند از مهارت‌های خود برای تجزیه‌وتحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط سیستم‌های بک اند برای بهبود عملکرد و ارائه تجربیات بهتر به کاربران استفاده کنند.
مدیر فنی
• مدیران فنی وظیفه نظارت بر تیم‌های توسعه و اطمینان از کیفیت و کارایی سیستم‌ها را بر عهده دارند.
• آنها باید با اصول مهندسی نرم‌افزار، مدیریت پروژه و رهبری آشنا باشند.
• مدیران فنی می‌توانند از تجربه خود در برنامه نویسی بک اند برای راهنمایی و هدایت تیم‌های توسعه به‌منظور ایجاد سیستم‌های باکیفیت بالا استفاده کنند.
علاوه بر مشاغل ذکر شده، برنامه‌نویسان بک اند می‌توانند به‌عنوان پیمانکار مستقل، مشاور یا مدرس نیز کار کنند. انتخاب بهترین فرصت شغلی برای شما به مهارت‌ها، تجربه و علایقتان بستگی دارد.
مهارت‌های موردنیاز یک برنامه‌نویس بک اند
برای تبدیل‌شدن به یک برنامه‌نویس بک اند موفق، به مجموعه‌ای از مهارت‌های فنی و نرم نیاز دارید. در ادامه به برخی از مهم‌ترین مهارت‌های موردنیاز که تاثیر مستقیمی بر میزان درآمد برنامه نویسی بک اند دارند، اشاره خواهیم کرد:
مهارت‌های فنی
• زبانهای برنامه نویسی: تسلط به حداقل یک زبان برنامه نویسی سمت سرور مانند Python، جاوا اسکریپت، PHP یا Node.js ضروری است. هر کدام از این زبان‌ها مزایا و معایب خود را دارند و انتخاب زبان مناسب به نیاز پروژه شما بستگی دارد.
• پایگاه‌داده: آشنایی با مفاهیم پایگاه‌داده و حداقل یک سیستم مدیریت پایگاه‌داده مانند MySQL، PostgreSQL یا MongoDB الزامی است. شما باید بتوانید با استفاده از SQL یا زبان پرس‌وجوی مربوطه با پایگاه‌داده کار کرده و ساختارهای پایگاه‌داده را طراحی و پیاده‌سازی کنید.
• سیستم‌عامل: آشنایی با سیستم‌عامل‌های سمت سرور مانند Linux (به خصوص Ubuntu یا CentOS) بسیار مهم است. شما باید بتوانید با دستورات خطی کار کنید، سرور را پیکربندی نمایید و نرم‌افزار را نصب و مدیریت کنید.
• API ها: درک نحوه کار APIها و چگونگی استفاده از آنها برای برقراری ارتباط بین برنامه‌ها و سیستم‌ها ضروری است. شما باید بتوانید APIهای خود را طراحی و توسعه دهید و از APIهای ارائه شده توسط دیگران استفاده کنید.
• امنیت: آشنایی با اصول امنیت سایبری و نحوه ایمن‌سازی برنامه‌ها و سیستم‌ها در برابر حملات بسیار مهم است. شما باید بتوانید از داده‌ها و کاربران در برابر هکرها و سایر تهدیدات محافظت کنید.
• ساختارهای داده و الگوریتم‌ها: درک مفاهیم پایه‌ای ساختارهای داده و الگوریتم‌ها برای نوشتن کد کارآمد و قابل نگهداری ضروری است.
• ابزارها و کتابخانه‌ها: آشنایی با ابزارها و کتابخانه‌های مختلفی که می‌توانند به شما در انجام کارتان کمک کنند، مانند چارچوب‌های وب، ابزارهای تست و ابزارهای استقرار، مفید است.
مطالب مرتبط: بررسی بازار کار برنامه‌نویسی اندروید و درآمد برنامه‌نویسان اندروید
مهارت‌های نرم
• حل مسئله: برنامه‌نویسان بک اند باید بتوانند مشکلات را به طور موثر شناسایی و حل کنند. آنها باید از مهارت‌های تحلیلی قوی برای درک ریشه مشکلات و یافتن راه‌حل‌های خلاقانه برخوردار باشند.
• ارتباطات: توانایی برقراری ارتباط موثر با طراحان، توسعه‌دهندگان فرانت اند، ذی‌نفعان و سایر اعضای تیم ضروری است. شما باید بتوانید ایده‌های خود را به طور واضح و مختصر بیان نمایید و بازخورد را به طور موثری دریافت کنید.
• کار تیمی: برنامه‌نویسان بک اند اغلب به‌عنوان بخشی از یک تیم کار می‌کنند؛ بنابراین باید بتوانند به طور موثر با دیگران همکاری کنند و وظایف را به اشتراک بگذارند.
• یادگیری: این حوزه به‌سرعت در حال پیشرفت است؛ بنابراین برنامه‌نویسان بک اند باید تمایل به یادگیری زبان‌ها، فناوری‌ها و ابزارهای جدید داشته باشند.
• انضباط شخصی: برنامه‌نویسان بک اند باید بتوانند به طور مستقل کار کنند و وظایف خود را به‌موقع و باکیفیت بالا انجام دهند.
بررسی بازار کار برنامه نویسی بک اند در ایران
بازار کار برنامه نویسی بک اند در ایران همچنان بسیار داغ و پررونق است. تقاضا برای برنامه‌نویسان بک اند با مهارت و تجربه بالا در حال افزایش بوده و میزان حقوق و درآمد برنامه نویسی بک اند نیز نسبتا بالا است. فرصت‌های شغلی زیادی هم برای فعالان رشته برنامه نویسی بک اند در شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف وجود دارد.
دلایل متعددی برای رونق بازار کار برنامه نویسی بک اند در ایران وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• رشد سریع تجارت الکترونیک: در سال‌های اخیر، شاهد رشد چشمگیری در تجارت الکترونیک در ایران بوده‌ایم. این موضوع باعث شده است تقاضا برای وب‌سایت‌های فروشگاهی و اپلیکیشن‌های موبایلی افزایش یابد و به همین دلیل، نیاز به برنامه‌نویسان بک اند نیز بیشتر شود.
• افزایش استفاده از وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها: در حال حاضر، از وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها برای انجام طیف وسیعی از کارها، از جمله خریدوفروش، خدمات بانکی، آموزش، سرگرمی و غیره استفاده می‌شود. این موضوع سبب شده است تا تقاضا برای برنامه‌نویسان بک اند در زمینه‌های مختلف افزایش یابد.
• حمایت دولت از صنعت IT: دولت ایران در سال‌های اخیر اقدامات مختلفی را برای حمایت از صنعت IT انجام داده است. این حمایت‌ها باعث شده است فرصت‌های شغلی جدیدی برای برنامه‌نویسان بک اند ایجاد شود.
• کمبود نیروی کار متخصص: با وجود افزایش تقاضا برای برنامه‌نویسان بک اند، تعداد نیروهای کار متخصص در این زمینه کافی نیست. این موضوع سبب شده است تا فرصت‌های شغلی برای برنامه‌نویسان بک اند با مهارت و تجربه بالا بیشتر شود.
بررسی میزان درآمد برنامه نویسی بک اند در سال 1403
درآمد برنامه نویسی بک اند در ایران به عوامل مختلفی مانند مهارت و تجربه، محل زندگی، نوع کار، زبان برنامه‌نویسی موردنظر و شرکت یا سازمانی که در آن مشغول به کار هستید، بستگی دارد.
یکی از مهم‌ترین عوامل در میزان حقوق برنامه نویسی بکند در سال 1403، زبان برنامه نویسی پروژه موردنظر است. طبق گزارش منتشر شده حقوق و دستمزد 1403، میانگین درآمد برنامه‌نویسی بک اند با زبان پایتون در تهران برای سطح Junior، Mid-Level و Senior به ترتیب 16.9 میلیون، 26.4 میلیون و 39 میلیون تومان است.
برنامه‌نویسان پایتون Junior، Mid-Level و Senior در شهرهای بزرگ هم به ترتیب به طور متوسط 10 میلیون، 14 میلیون و 16 میلیون تومان حقوق دریافت می‌کنند. میانگین درآمد برنامه نویسی بک اند با زبان پایتون در شهرهای کوچک نیز 15 میلیون تومان است. برای مشاهده درآمد برنامه نویسی بک اند با دیگر زبان های برنامه‌نویسی می‌توانید به گزارش حقوق و دستمزد 1403 مراجعه کنید.
عوامل موثر بر میزان حقوق و درآمد برنامه نویسی بک اند در ایران
در ادامه به تعدادی از عواملی که می‌توانند بر حقوق برنامه نویسی بک اند در ایران تاثیر بگذارند، اشاره خواهیم کرد:
• مهارت و تجربه: به‌طورکلی، برنامه‌نویسان بک اندی با تجربه و مهارت بالا که به زبانهای برنامه‌نویسی جدید و چارچوب‌های مختلف تسلط دارند، حقوق بالاتری دریافت می‌کنند.
• محل زندگی: معمولا حقوق برنامه‌نویسان بک اند در کلان‌شهرها مانند تهران، کرج، اصفهان و مشهد از حقوق برنامه‌نویسان بک اند در شهرهای کوچک‌تر بیشتر است.
• نوع کار: به‌طورکلی، حقوق برنامه‌نویسان بک اند که در شرکت‌های بزرگ و پروژه‌های پیچیده کار می‌کنند، از حقوق برنامه‌نویسان بک اند که در شرکت‌های کوچک و پروژه‌های ساده کار می‌کنند بیشتر است.
• زبانهای برنامه‌نویسی: برخی از زبانهای برنامه‌نویسی مانند پایتون، جاوا و جاوا اسکریپت تقاضای بیشتری دارند. به همین دلیل، معمولا برنامه‌نویسان بک اندی که به این زبان‌ها تسلط دارند، حقوق بالاتری دریافت می‌کنند.
• شرکت یا سازمان: برخی از شرکت‌ها و سازمان‌ها به دلیل شرایط شغلی بهتر و مزایای بیشتر، حقوق بالاتری به برنامه‌نویسان بک اند پرداخت می‌کنند.
برنامه‌نویسان بک اند در ایران، علاوه بر حقوق و کسب درآمد، ممکن است از مزایای شغلی مختلفی مانند بیمه درمانی، بیمه بازنشستگی، مرخصی با حقوق و وام مسکن نیز برخوردار باشند.
بررسی میزان درآمد برنامه نویسی بک اند در کشورهای مختلف
طبق اطلاعات سایت Indeed، میانگین حقوق سالانه برنامه نویسی بک اند در برخی از کشورهای جهان در سال 2024 به شرح زیر است:
• ایالات متحده آمریکا: 110,000 دلار
• کانادا: 90,000 دلار
• انگلیس: 55,000 پوند
• استرالیا: 80,000 دلار استرالیا
• آلمان: 60,000 یورو
• فرانسه: 45,000 یورو
• هلند: 48,000 یورو
• سنگاپور: 80,000 دلار سنگاپور
• سوئیس: 90,000 فرانک سوئیس
• امارات متحده عربی: 50,000 درهم اماراتی
البته باید توجه داشته باشید که این مبالغ فقط یک میانگین است و حقوق برنامه‌نویسان بک اند با تجربه و مهارت بالا می‌تواند به‌مراتب بیشتر از این مقدار باشد.
سخن پایانی
در این مقاله علاوه بر معرفی این شغل و مهارت‌های موردنیاز آن، به بررسی بازار کار برنامه‌نویسی بک اند و درآمد برنامه نویسی بک اند در ایران و سایر کشورهای جهان پرداختیم. بازار کار برنامه نویسی بک اند در سراسر دنیا، به خصوص در کشورهای توسعه‌یافته، بسیار داغ و پررونق است. تقاضا برای برنامه‌نویسان بک اندی با مهارت و تجربه بالا نیز به دلیل رشد روزافزون تجارت الکترونیک و استفاده از وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها به‌شدت افزایش یافته است. برای موفقیت در این زمینه، نیاز به یادگیری زبان های برنامه نویسی مختلف، کسب تجربه و ارتقای مهارت‌های خود دارید.